W 50. rocznicę wydarzeń marcowych Muzeum Emigracji w Gdyni przygotowało wystawę ROZPROSZENIE. Emigracja Marca ’68. To rozpisana na wiele przejmujących głosów historia pokolenia, dla którego marzec 1968 roku stał się pryzmatem rozbijającym społeczeństwo na tysiące rozproszonych jednostek. 17 marca o godzinie 17:00 Muzeum Emigracji w Gdyni zaprasza na wernisaż wystawy.

Informacje o wystawie

Autorzy wystawy skupili się przede wszystkim na analizie złożonych przyczyn prowadzących do sytuacji, w której pod naciskiem propagandowych manipulacji pokolenie Marca ‘68 staje przed dramatycznym wyborem o opuszczeniu kraju, bądź pozostaniu w Polsce. Jednostkowe decyzje o wyjeździe, postawy w obliczu narastającej wrogości, historie odbudowywania tożsamości po wręczeniu dokumentu odbierającego obywatelstwo, opowiadane głosami świadków historii tworzą wielowątkową narrację o losach rozproszonego pokolenia.

Zwiedzający usłyszą relacje emigrantów, przeczytają spisywane na gorąco doniesienia Radia Wolna Europa, zobaczą tajne dokumenty partyjne, odtworzą atmosferę marcowych wydarzeń z wypowiedzi ich uczestników. Zwieńczeniem wystawy jest emocjonalna instalacja Krystyny Piotrowskiej „Wyjechałem bo…”, która podkreśla jednostkowość każdej decyzji o emigracji. Różnorodne formy opowiadania o Marcu ‘68 są sposobem na scalenie głosów tysięcy osób w obraz pokolenia, które zmuszono do pożegnań.

Wystawa ROZPROSZENIE. Emigracja Marca ’68 powstała, aby przedstawić kolejną kartę emigracyjnej historii Polski i zadać pytania o nasze postawy wobec niej. Jaka historia kryje się za nazwiskami z „dokumentów podróży” stwierdzającymi, że okaziciel nie jest już obywatelem Polski? Bauman, Kołakowski, Kamińska, Eile, pokolenie Marca ’68… jak potoczyłyby się jego losy, gdyby nie uległo rozproszeniu? Jakie konsekwencje dla kultury i nauki polskiej miał nagły wyjazd ponad 11 tysięcy obywateli?

Wydarzenia towarzyszące

Aby przypomnieć o przyczynach, reperkusjach oraz przebiegu wydarzeń marcowych ze szczególnym uwzględnieniem losów emigracyjnych zapraszamy także na program towarzyszący wystawie. Przez cały marzec w Muzeum Emigracji w Gdyni będą odbywały się spotkania i pokazy filmów odkrywające kolejne wątki historii Marca ‘68. Naszymi gośćmi będą Sabina Baral – autorka książki „Zapiski z wygnania” oraz Mikołaj Grynberg ze swoją najnowszą książką „Księga wyjścia” dokumentującą wspomnienia emigrantów pomarcowych. Dodatkowo, jako uzupełnienie informacji zawartych na wystawie, wyświetlimy filmy dokumentalne.

Wystawę „Rozproszenie. Emigracja Marca 68” będzie można oglądać w przestrzeni Magazynu Tranzytowego Dworca Morskiego w Gdyni do czerwca. Wstęp na wystawę czasową oraz wszystkie wydarzenie towarzyszące jest bezpłatny.

4.03| niedziela | godz. 16:00 | Spotkanie autorskie z Sabiną Baral autorką książki „Zapiski z Wygnania” | Spotkanie poprowadzi prof. Katarzyna Jerzak

15.03 | czwartek | godz. 18:00 | Pokaz filmu „Skibet/Hatikvah” w reż. Mariana Marzyńskiego połączony z wykładem tematycznym prowadzonym przez dr. Rafała Kowalskiego | Po projekcji zapraszamy na dyskusję

17:03 | sobota | godz. 17:00 | Wernisaż wystawy „Rozproszenie. Emigracja Marca ‘68”

22.03 | czwartek | godz. 18:00 | Spotkanie autorskie z Mikołajem Grynbergiem autorem książki „Księga Wyjścia”| Spotkanie poprowadzi Marzena Bakowska

29.03 | czwartek | godz. 18:00 | Pokaz filmu „Dworzec Gdański” w reż. Marii Zmarz-Koczanowicz połączony z wykładem tematycznym dr. Piotra Kurpiewskiego| Po projekcji zapraszamy na dyskusję

Spotkania autorskie

Sabina Baral, „Zapiski z wygnania”

„Zapiski z wygnania” Sabiny Baral, to przejmujące opowiadanie – dokument z wydarzeń marcowych. Przymusowa emigracja widziana oczami nastoletniej dziewczyny, która wraz z rodziną opuszcza Polskę, jadąc do Wiednia, później do Rzymu i Detroit.

Przypomnienie tych dramatycznych wydarzeń staje się równocześnie przestrogą dla przyszłych pokoleń przed wszelkimi rodzajami nienawiści, ksenofobią, antysemityzmem.

SABINA BARAL. Urodziła się we Wrocławiu. W wyniku wydarzeń w marcu 1968 roku została wraz z rodziną wygnana z Polski. Zamieszkała w USA. Przez 10 lat pracowała jako elektronik w Dolinie Krzemowej. Dużo podróżuje, odwiedziła już ponad 100 krajów. Dziś mówi o sobie: „Jestem Amerykanką, mieszkam w San Francisco”.

Spotkanie poprowadzi prof. Katarzyna Jerzak

Mikołaj Grynberg, „Księga wyjścia”

„Wydarzenia, o których opowiadają moi bohaterowie, rozegrały się, gdy miałem dwa, trzy lata. Nie ominęły również mojego rodzinnego domu. Dzisiaj umiem nazwać emocje, które już na zawsze zostaną powiązane z liczbą sześćdziesiąt osiem. To poczucie odrzucenia, żal i samotność” – mówi o „Księdze wyjścia” jej autor Mikołaj Grynberg.

„Księga wyjścia” to zapis 27 rozmów z polskimi Żydami, którzy po wydarzeniach marcowych stanęli przed decyzją – zostać w Polsce czy opuścić kraj. Jedno z pytań, które nawet po premierze książki pozostanie otwarte brzmi: dlaczego stojący na Dworcu Gdańskim Żydzi widzieli tak mało rąk wyciągniętych do nich w geście pożegnania?

MIKOŁAJ GRYNBERG. Fotograf i pisarz, z wykształcenia psycholog. Autor albumów Dużo kobiet (2009), Auschwitz – co ja tu robię? (2010) oraz Ocaleni z XX wieku (2012). Wydał zbiór rozmów Oskarżam Auschwitz. Opowieści rodzinne (2014) oraz tom opowiadań Rejwach (2016). Od lat zajmuje się problematyką i historią polskich Żydów w XX wieku.

Pokazy filmów dokumentalnych

„Skibet/Hatikvah” reż. Marian Marzyński | 55 min.

„Skibet” to po duńsku statek a także pierwsze słowo, którego w tym języku nauczył się polski reżyser pomieszkujący na pokładzie u wybrzeża Kopenhagi wraz z innymi marcowymi emigrantami. Marian Marzyński, dokumentalista i reżyser wyciąga kamerę i nagrywa niepowtarzalny zapis atmosfery pomarcowej emigracji w czasie jej trwania. To unikalna filmowa pamiątka tamtych wydarzeń. W drugiej części filmu, młodzi emigranci, których do Danii zabrali rodzice, uczą się żydowskich piosenek oczekując nowego życia. Swój zespół nazwali po hebrajsku: HATIKVAH, po polsku: NADZIEJA.

MARIAN MARZYŃSKI. Reżyser telewizyjny, dokumentalista, scenarzysta, zdobywca nagrody Emmy. Polak o żydowskich korzeniach, obecnie mieszka w Ameryce. W latach 60. autor popularnych programów telewizyjnych, m.in. “Turnieju Miast”. Po emigracji w 1969 roku był reżyserem telewizyjnym w Danii, następnie wykładowcą w Rhode Island School of Design w Stanach Zjednoczonych, gdzie jego uczniem był m.in. Gus Van Sant.

Wykład towarzyszący poprowadzi dr Rafał Kowalski z Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku, autor książki “Płoccy wypędzeni. Marzec’68 . Po projekcji zapraszamy do dyskusji.

„Dworzec Gdański” reż. Maria Zmarz-Koczanowicz, Teresa Torańska | 55 min

Akcja filmu rozgrywa się izraelskim kurorcie Aszkelon, położonym nad Morzem Śródziemnym. Od 1988 roku zjeżdżają się tam Polacy z żydowskim pochodzeniem, którzy w 1968 roku zostali wygnani z kraju. Mimo, że od ich wyjazdu minęło już ponad 30 lat, wszyscy znakomicie mówią po polsku, śpiewają polskie piosenki, czują się Polakami. Dla nich Dworzec Gdański to przede wszystkim symbol wygnania i upokorzenia. Pamiętają jak z żalem żegnali się z bliskimi i przyjaciółmi, jak ciężko było im opuścić rodzinne strony, gdzie spędzili całe swoje życie.

W filmie wykorzystano zdjęcia pożegnań zrobione na Dworcu Gdańskim, materiały filmowe nakręcone z ukrytej kamery przez MSW oraz programy telewizyjne z 1967 i 1968 roku ilustrujące nagonkę antyżydowską w Polsce.

Zapraszamy także na wykład towarzyszący dr. Piotra Kurpiewskiego oraz dyskusję po projekcji.