Kapituła 13. edycji Nagrody Literackiej GDYNIA wskazała nominowanych w czterech kategoriach: eseistyka, poezja, proza, przekład na język polski. Do gdyńskich Kostek Literackich, podobnie jak w roku ubiegłym, zgłoszono blisko 430 tytułów. Nominacje po raz pierwszy ogłoszone zostały w reprezentacyjnym pałacu Królewskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, zwanym także Pałacem Staszica w Warszawie.
Kapitule Nagrody Literackiej GDYNIA przewodniczy prof. Agata Bielik-Robson. Do konkursu zgłoszono 426 tytuły wpisujące się w poszczególne kategorie: eseistyka – 64, poezja – 189, proza – 115, przekład – 58. Spośród nadesłanych zgłoszeń członkowie Kapituły wybrali dwadzieścia najlepszych książek wydanych w 2017 roku, po pięć w każdej z czterech kategorii.
Nominowana dwudziestka wyłoniła się dopiero po kilku spotkaniach kapituły, ale nie ma w tym nic dziwnego, zważywszy na ilość książek, których z roku na rok spływa do NLG coraz więcej – komentuje przewodnicząca Kapituły prof. Agata Bielik-Robson.
W kategorii proza postawiliśmy, jak zwykle, na utwory, które cechuje wybitna sprawność językowa. Znakiem rozpoznawczym Nagrody Literackiej Gdynia jest wrażliwość lingwistyczna, która skłania nas często ku prozie poetyckiej, i nie inaczej jest w tym roku. Wśród nominowanych debiutów znalazła się więc książka „Mikrotyki” Pawła Sołtysa, znanego również jako Pablopavo, jego opowieści to wręcz poezja śpiewana. Obok, podobna w nostalgicznym nastroju, książka Waldemara Bawołka „Echo słońca” o zastygłym w czasie życiu matki i syna na polskiej prowincji. Następnie Grzegorz Bogdał i „Floryda”, z pięcioma monologami, tym razem w stylu poezji gadanej. A na koniec (choć wcale nie ostatnie) dwie autorki: Aleksandra Zielińska z postdebiutanckim tomem opowiadań o cierpiących i cierpienie zadających dzieciach – „Kijanki i kretowiska” oraz Martyna Bunda, której „Nieczułość”, najbardziej z nominowanej piątki zbliżona do klasycznej powieści, to wspaniała saga o niełatwych, a jednocześnie nierozerwalnych pokoleniowych związkach między kobietami.
W kategorii poezja postawiliśmy w tym roku na rozmaitość: stylów, pokoleń i tematów. Mamy tu dwa mocne debiuty: tomik Macieja Topolskiego „Na koniec idą” – inteligentny, filozoficzny, wręcz mistycyzujący, z wiecznie nieobecnym Bogiem w tle; oraz „Raport wojenny” Agaty Jabłońskiej, zbiór zupełnie odmienny w stylu, walczący i społecznie zaangażowany, wyczulony na każdą sytuację przemocy – także tej symbolicznej. Wśród nominowanych jest też drugi tom poetycki Dominika Bielickiego pt. „Pawilony”, który żywo opowiada o blaskach i cieniach polskiej modernizacji. Jest również bardzo udany i jak zawsze uroczo zmysłowy nowy zbiór wierszy Natalii Malek „Kord”, zaś stawkę wieńczy nestor Nowej Fali, Jerzy Kronhold z klasycyzującymi „Stancami”, które pokazują, że nawet dzisiejsza polszczyzna znakomicie nadaje się i do rymu, i do rytmu.
W kategorii esej mamy same hity i już się boję naszej dyskusji finałowej, bo bardzo trudno będzie wybrać między kapitalną felietonistyką Doroty Masłowskiej („Jak przejąć kontrolę nad światem, nie wychodząc z domu”), esejem z gatunku akademickiej fantastyki Krzysztofa Mrowcewicza („Rękopis znaleziony na ścianie”), potężną opowieścią historyczną Mariana Sworznia („Czarna ikona – Biełomor”), osobistym raportem z żałoby Marcina Wichy („Rzeczy, których nie wyrzuciłem”) oraz wspaniałym dziełem biograficznym Radosława Romaniuka („Inne życie. Biografia Jarosława Iwaszkiewicza”).
W kategorii przekład królują w tym roku języki słowiańskie: przede wszystkim czeski, który dostarczył nam aż dwóch nominacji: dla Agaty Wróbel za brawurowe przyswojenie nam książki Anny Bolávej „W ciemność” oraz dla Julii Różewicz za równie świetny przekład „Macochy” Petry Hulovej. Następnie plasuje się rosyjski: wielkie uznanie należy się Adamowi Pomorskiemu za ponowne tłumaczenie arcytrudnego „Dołu” Andrieja Płatonowa, w którym tradycyjny skaz przeplata się z bolszewicką nowomową. Oraz bułgarski: tu monumentalna powieść Milena Ruskowa w znakomitym przekładzie Madgaleny Pytlak. A nad tą słowiańską bracią unosi się duch habsburskiego imperium, czyli Thomas Bernhard i „Chodzenie” w kongenialnym tłumaczeniu Sławy Lisieckiej – mówi Bielik-Robson.
Tegorocznych laureatów Nagrody poznamy 31 sierpnia. Uroczysta gala będzie miała miejsce w niezwykłej przestrzeni Muzeum Emigracji w Gdyni. Galę Nagrody poprzedzi kolejna edycja festiwalu Miasto Słowa, który rozpocznie się już 27 sierpnia i potrwa do 2 września 2018.
Nagroda Literacka GDYNIA to znakomita promocja polskiej literatury, w tym także sztuki przekładu. Jestem przekonany, że to także wyróżniająca się marka w polskiej kulturze. Z roku na rok liczba zgłaszanych dzieł rośnie, jury nie ma więc łatwego zadania. Jako prezydent Gdyni odczuwam dumę, że nasze miasto organizuje jeden z największych konkursów literackich w Polsce – mówi Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni. Nagroda Literacka GDYNIA to nie tylko konkurs dla twórców współczesnej literatury. To również szereg wydarzeń kulturalnych i literackich, inicjowanych i organizowanych przez Miasto Gdynia, mających na celu propagowanie czytelnictwa – festiwal Miasto Słowa, Nadmorski Plener Czytelniczy, warsztaty „Gdynia pisze” i „Dzieci piszą” – dodaje prezydent Gdyni.
W listopadzie na miłośników literatury czekają jesienne spotkania z laureatami NLG 2018 w gdyńskich bibliotekach.
NOMINACJE DO NAGRODY LITERACKIEJ GDYNIA 2018:
ESEJ:
Dorota Masłowska „Jak przejąć kontrolę nad światem, nie wychodząc z domu”, Wydawnictwo Literackie, Kraków
Krzysztof Mrowcewicz „Rękopis znaleziony na ścianie”, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa
Radosław Romaniuk „Inne życie. Biografia Jarosława Iwaszkiewicza” t. II, Wydawnictwo Iskry, Warszawa
Marian Sworzeń „Czarna ikona – Biełomor. Kanał Białomorski – dzieje, ludzie, słowa”, Wydawnictwo Sic!, Warszawa
Marcin Wicha „Rzeczy, których nie wyrzuciłem”, Wydawnictwo Karakter, Kraków
POEZJA:
Dominik Bielicki „Pawilony”, Fundacja na Rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza, Wrocław
Agata Jabłońska „Raport wojenny”, Biuro Literackie, Stronie Śląskie
Jerzy Kronhold „Stance”, Convivo, Warszawa
Natalia Malek „Kord”, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
Maciej Topolski „Na koniec idą”, Dom Literatury: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział w Łodzi
PROZA:
Waldemar Bawołek „Echo słońca”, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec
Grzegorz Bogdał „Floryda”, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec
Martyna Bunda „Nieczułość”, Wydawnictwo Literackie, Kraków
Paweł Sołtys „Mikrotyki”, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec
Aleksandra Zielińska „Kijanki i kretowiska”, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa
PRZEKŁAD NA JĘZYK POLSKI
Sława Lisiecka /Thomas Bernhard „Chodzenie. Amras”, Wydawnictwo Od Do, Łódź
Adam Pomorski/Andriej Płatonow „Dół”, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec
Magdalena Pytlak/Milen Ruskow „Wzniesienie”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Julia Różewicz/Petra Hulova „Macocha”, Wydawnictwo Afera, Wrocław
Agata Wróbel /Anna Bolavá „W ciemność”, Książkowe Klimaty, Wrocław
Informacje: www.nagrodaliterackagdynia.pl
